De eerste keer dat ik over HSP hoorde was enkele jaren geleden toen ik het boek van Elaine N. Aron las en ik mijzelf herkende in de kenmerken.
Tegenwoordig hoor en lees je veel over HSP. Er zijn Facebook groepen voor HSP en er zijn boeken over geschreven. Ook via internet vind je er de nodige informatie over terug.
Maar over onderzoeken wat betreft hoog sensitiviteit was niet echt iets te vinden.
Tot ik laatst over een onderzoek las waarin HSP aantoonbaar is gemaakt. Ik besloot er meer over te gaan lezen.
Wat is Hoog sensitiviteit?
Iemand die heel gevoelig is noemen we HSP ofwel hoog gevoelig. Of de Engelse benaming: Highly sensitive person.
Een HSP is meer dan gemiddeld gevoelig voor gebeurtenissen, prikkels, indrukken en merkt meer details en signalen op. Vaak is het moeilijk daarmee overweg te kunnen omdat het jezelf ‘overrompeld’. Je voelt je daardoor gauw ‘anders’. Indrukken worden uitgebreider en intenser gefilterd dan bij een ander vaak het geval is.
Kenmerken Hoog sensitiviteit
Enkele kenmerken zijn:
1. Oog voor detail. Heel bewust van subtiele signalen in je omgeving, scherpere zintuigen (gevoelig voor licht, kleuren, geuren en geluid), snel schrikken, niet tegen geweld kunnen (op tv bijvoorbeeld). Gevoeligheid voor het paranormale, sterke emoties ervaren.
2. Je bent perfectionistisch, creatief, plichtsgetrouw. Je vind het niet prettig als anderen je op je vingers kijken. Je bent voorzichtig omdat je gevolgen sneller kunt overzien.
3. Een voorkeur hebben voor stilte en rust. Respect en rechtvaardigheid is belangrijk voor je. Bezieling, spiritualiteit. Je hebt een brede belangstelling.
4. Je hebt een rijke innerlijke belevingswereld en veel fantasie. Moeite om in je eigen energie te blijven. Emoties van anderen pik je makkelijk op en je voelt ze dan ook, alsof je het als het ware ‘overneemt’ van een ander. Toch voel je dat het niet van jou is maar je ervoor afschermen is moeilijk. Je kunt gemakkelijk overvoerd worden in een drukke omgeving en dit kan je energetisch leegtrekken. Stemmingswisselingen en gevoeligheid voor depressie en verslavingen. Meer tijd nodig hebben om te ‘herstellen’ van drukke periodes. Je voelt je niet begrepen en reageert daardoor dwars of je trekt je terug. Laag gevoel van eigenwaarde.
5. In relaties met anderen kun je je erg verantwoordelijk voelen. Je kunt je erin verliezen en jezelf wegcijferen. Je kunt je goed inleven in een ander en aanvoelen wat hij/zij nodig heeft. Je voelt sferen en stemmingen perfect aan en ze kloppen ook. Je bent snel geraakt door onvriendelijkheid maar ook door vriendelijkheid van een ander.
Je kunt er op deze site meer over lezen.
Tests
In de tijd dat ik het boek las en veel erin herkende was er geen enkele psychologische test zo betrouwbaar dat je je leven erop zou kunnen baseren. Er was alleen de herkenning en daar bleef het een beetje bij. Dat was op dat moment ook genoeg.
Tegenwoordig zijn er veel testen te vinden waarin je erachter kunt komen of je jezelf herkent als HSP. Ook zijn er cursussen en trainingen waar je aan kunt deelnemen. Maar HSP is geen officiële aandoening en staat niet in de DSM boeken. Het wordt vaak niet herkend of erkent door een arts.
Elaine N. Aron heeft er wel wetenschappelijk onderzoek naar gedaan. Er zijn echter meerdere redenen waarom hoog gevoeligheid nog niet wordt (h)erkent. Je leest er hier iets meer over.
Hulpverlening
De hulpverlening voor een HSP verloopt dikwijls moeizaam omdat hoog sensitiviteit te weinig ‘ingeburgerd’ is. Er wordt gesteld dat veel kinderen en jong volwassenen daardoor ‘verkeerd’ gediagnosticeerd worden met bijvoorbeeld autisme. Terwijl er toch een duidelijk verschil zit tussen autisme en hoog sensitiviteit. Ook komt burn-out veel voor onder Hsp’s omdat ze hun grenzen moeilijk kunnen aangeven en zichzelf gauw wegcijferen.
Hoog gevoeligheid wetenschappelijk bewezen
Een tijd terug las ik dat hoog gevoeligheid wetenschappelijk bewezen is. Vluchtig las ik het artikel door maar later besloot ik om toch iets beter te lezen.
Klinisch psychologe professor Elke van Hoof toont op basis van wetenschappelijk onderzoek aan dat HSP de wereld op een andere manier beleven dan andere mensen.
Het onderzoek van professor Elke van Hoof is uitgevoerd op meer dan 1500 volwassenen tussen de 29 en de 58 jaar. Ook is er bij de KU Leuven ook een onderzoeksproject gaande waarin hoog sensitiviteit bij 800 kinderen wordt onderzocht.
Uit het onderzoek blijkt dat diepgaande verwerking het belangrijkste kenmerk van hoog sensitiviteit is waardoor overprikkeling, emotionaliteit of subtiliteit in waarnemen kan ontstaan. Simpel uitgelegd heeft een niet-HSP’er een filter in het informatieverwerkingssysteem in de hersenen. Afhankelijk van welke activiteit hij uitvoert, beslist de filter welke informatie er binnenkomt. Die gefilterde informatie wordt verwerkt in de hersenen. HSP’ers hebben die filter niet: alle prikkels komen op eender welk moment binnen”.
FMRI Scanner
Een FMRI scan is een functionele MRI scan waarmee de plaats van hersenactiviteit bepaald kan worden. Onder de FMRI-scanner reageren hoog sensitieve personen anders. De hersenen van HSP’ers onder de FMRI scanner lichten bij een bepaalde opdracht meer op dan die van een niet HSP-er. Dat wordt diepgaande verwerkng genoemd. HSP’ers denken dus niet zoals niet-HSP’ers. Hun hersenen functioneren anders.
Lees op deze site meer over het wetenschappelijk onderzoek van professor Elke van Hoof.
Herkenning en erkenning
Ik vind het fijn dat er meer onderzoek naar hoog sensitiviteit wordt gedaan. En voor de erkenning is het mooi om te lezen dat er ook daadwerkelijk aangetoond kan worden dat hoog sensitieve mensen onder een FMRI scanner anders reageren.
Wellicht komt er zo meer herkenning en erkenning en komt dat ten goede aan eventuele hulpverlening.
Ik herken alle kenmerken wel zo’n beetje van een HSP en soms is het echt niet gemakkelijk omdat je je zo snel anders voelt. Of omdat dagelijkse dingen soms moeilijker lijken te gaan. Maar het kan ook heel mooi zijn om zoveel (aan) te voelen.
Ik zal de ontwikkelen op dit gebied in ieder geval wel een beetje blijven volgen. Toch interessant. Vooral omdat ik heb gemerkt dat veel mensen het herkennen.
Lees ook: Tot in het hart geraakt
